Centrum Pasterskie

Jeśli ktoś jest spragniony kontaktu z góralską kulturą, której jeden z ważniejszych elementów stanowi tradycyjne pasterstwo, powinien skierować swoje kroki do Centrum Pasterskiego w Koniakowie. Położone na stokach Ochodzitej, widokowego szczytu Beskidu Śląskiego, gospodarstwo Piotra Kohuta oferuje wizytę w typowej bacówce, w której podglądniemy produkcję oscypków, a potem możemy ich skosztować. Pamiątki zaś kupimy w pobliskim sklepie „góralskim”.

Baca Piotr Kohut prowadzi tradycyjny kulturowy wypas ok. 1100 owiec na halach Beskidu Śląskiego i Żywieckiego, dbając o zachowanie dziedzictwa kulturowego oraz bioróżnorodności na terenach górskich.

W naszym rodzinnie prowadzonym Centrum Pasterskim w Koniakowie można zobaczyć przykłady karpackich zwierząt pasterskich: owce, kozę i krowy, zapoznać się ze sposobem wyrobu tradycyjnych serów regionalnych, lub też wziąć udział w warsztatach edukacyjnych związanych z rękodziełem ludowym i przeróbką wełny. W skład naszego Centrum Pasterskiego wchodzą: tradycyjny drewniany szałas - bacówka, gdzie wyrabiamy sery, gazdówka z żywymi zwierzętami oraz interaktywna wystawa pasterska – każdy znajdzie tu coś dla siebie, zarówno przedszkolaki jak i dzieci szkolne, młodzież, dorośli i starsi, szczególnie zaś polecamy nasze gospodarstwo rodzinom wielopokoleniowym – pokażemy Wam jak przy obróbce wełny można wspólnie ciekawie spędzić czas tworząc rzeczy użytkowe, dekoracje, a nawet dzieła sztuki.

Nasze Centrum Pasterskie jest zlokalizowane na przysiółku Szańce, skąd rozpościerają się piękne widoki na Ochodzitą, Tyniok i Baranią Górę, jak również na pogranicze polsko – czesko – słowackie.

Centrum Pasterskie to miejsce, gdzie często - zwłaszcza w okresie letnich wakacji - spędza czas nasza wielopokoleniowa rodzina, więc nie bądźcie zaskoczeni, że zastaniecie tu nasze dzieci - tkające na krosnach, gręplujące wełnę lub karmiące jagnięta.

Dla wszystkich odwiedzających jest dostępna bezpłatnie interaktywna ścieżka edukacyjna z obróbką wełny, więc można śmiało próbować swoich sił w jej czesaniu, przędzeniu, robótkach ręcznych, tkaniu oraz filcowaniu. Zapraszamy na coroczne wydarzenia pasterskie w Koniakowie, takie jak m.in.:
„Miyszani Owiec” w maju, „Smaki Karpat – Czas na Bryndzę” w długi weekend Bożego Ciała, „Strzyżenie owiec” w lipcu, „Jarmark Pasterski” w sierpniu oraz „Rosód owiec” we wrześniu.

Programy edukacyjne realizowane w gospodarstwie:

1. Temat zajęć: "Kto ma owce ten ma sery" - pokaz wyrobu bundzu, degustacja serów oraz interaktywna prelekcja na temat pasterstwa w Karpatach

Czas trwania zajęć: 1,5 godz.

Grupa docelowa: grupy zorganizowane - szkolne, młodzieżowe, dorośli

Liczebność grupy: min. 20 max 60

Zakres tematyczny: Pokaz przeróbki mleka na bundz - degustacja tradycyjnych serów regionalnych oraz prelekcja na temat tradycyjnego kulturowego wypasu owiec w Karpatach - jego znaczenia dla zachowania dziedzictwa kulturowego i bioróżnorodności.

Harmonogram/przebieg zajęć:

Celem zajęć jest zapoznanie uczestników ze sposobem przerabiania mleka na sery górskie, jak równie z tematyką gospodarki pasterskiej, wpływu owiec na zachowanie bioróżnorodności oraz przedstawienie codziennego życia pasterzy na hali. O serach, mięsie i wełnie - czyli interaktywna rozmowa na temat tego, co nam dają owce oraz pokaz wyrobu bundzu - czyli jak się klaga mleko.

Szczegółowy plan zajęć:

• "Witamy w Karpatach"
  - przywitanie grupy
  - prezentacja okolicy
  - wskazanie punktów topograficznych związanych z lokalnym pasterstwem
  - Ochodzita, Tyniok, Barania Góra oraz kilka słów o historycznych Szańcach z widokiem na pogranicze polsko-słowacko-czeskie.
• "Bacówka" - prezentacja tradycyjnego drewnianego szałasu, informacje na temat sposobu wyrabiani serów oraz pracy wykonywanej przez bacę i juhasów.
• "Karpackie zwierzęta pasterskie" - owce, koza, krowy - bezpośredni kontakt ze zwierzętami -omówienie ich roli w gospodarstwie górskim.
• "Klagamy mleko" - pokaz wyrobu bundzu z użyciem tradycyjnych drewnianych naczyń pasterskich - puciera, ferula, czerpak, itp.
• "Wystawa pasterska" - interaktywna rozmowa z wykorzystaniem narzędzi pasterskich codziennego użytku - czyli po co owcom dzwonki, dlaczego pasterz gra na fujarce oraz wiele innych pytań i zagadek na temat życia na hali.
• "Obróbka wełny" - wspólnie próbujemy gręplowania, przędzenia, zwijania, tkania, filcowania oraz robótek ręcznych.
• Degustacja serów z bacówki oraz zrobionego podczas zajęć bundzu.

Pomoce dydaktyczne:

Zajęcia są prowadzone w formie ścieżki edukacyjnej, przywitanie grupy ma miejsce na zewnątrz obiektu, skąd rozpościerają się widoki na otaczające hale i góry, grupa wchodzi do bacówki i zapoznaje się z tradycyjnym budownictwem drewnianym oraz sposobem funkcjonowania szałasu pasterskiego.

Gospodarz oprowadza następnie grupę po gazdówce, gdzie uczestnicy mogą zobaczyć, dotknąć i nakarmić zwierzęta gospodarskie. Kolejnym punktem jest przeróbka mleka - czyli pokaz wyrobu bundza, w międzyczasie zwiedzanie wystawy pasterskiej oraz prelekcja w formie interaktywnej rozmowy, podczas której uczestnicy poznają:

• drewniane narzędzia do wyrobu serów - gelaty, puciery, czerpaki, ferule, formy na sery oraz inne sprzęty wykorzystywane na bacówce i gazdówce
• dzwonki pasterskie, fujarki i palice (kije pasterskie)
• wełnę we wszystkich fazach przeróbki - runo owcze, czesanka, przędza
• narzędzia starodawne i nowoczesne do obróbki wełny -gręple, kołowrotki,
• wrzeciona, motowidła, zwijaki, ramy i krosna tkackie

W obiekcie są również wystawione tablice informacyjne, pasterska wystawa fotograficzna oraz albumy, które pozwalają na szersze poznanie omawianych tematów. W trakcie zajęć prowadzona jest degustacja tradycyjnych produktów regionalnych - serów z bacówki: oscypki, korbacze, gołki, serki
gazdowskie, a na koniec podany jest również bundz, który został zrobiony podczas zajęć.

Dodatkowe uwagi:

Zajęcia odbywają się po wcześniejszej rezerwacji terminu - prosimy o kontakt: Maria Kohut - tel. 694 844  840, e-mailowy: kolyba@op.pl
Zajęcia dostosowane są każdorazowo do potrzeb grup w każdym wieku i są przeznaczone dla grup min. 20 osób do max. 60 osób - cena 10 zł/os. Istnieje możliwość przeprowadzenia zajęć dla grup mniejszych niż 20 osób - cena za zajęcia wynosi wówczas 200 zł.

2. Temat zajęć: "Co nam dają owce?" - Interaktywna prelekcja z degustacją serów

Czas trwania zajęć: 45 min.

Grupa docelowa: grupy zorganizowane - szkolne, młodzieżowe, dorośli
Liczebność grupy: min. 20 max 60

Zakres tematyczny: Prelekcja na temat tradycyjnego kulturowego wypasu owiec w Karpatach - jego znaczenia dla zachowania dziedzictwa kulturowego i bioróżnorodności oraz degustacja tradycyjnych serów regionalnych.

Harmonogram/przebieg zajęć:

Celem zajęć jest jest zapoznanie uczestników z tematyką gospodarki pasterskiej, wpływu owiec na zachowanie bioróżnorodności oraz przedstawienie codziennego życia pasterzy na hali. O mleku, serach, mięsie i wełnie - czyli interaktywna rozmowa na temat tego, co nam dają owce.
Szczegółowy plan zajęć:

• "Witamy w Karpatach"
  - przywitanie grupy
  - prezentacja okolicy
  - wskazanie głównych punktów topograficznych związanych z lokalnym pasterstwem
  - Ochodzita, Tyniok, Barania Góra oraz kilka słów o historycznych Szańcach z widokiem na pogranicze polsko-słowacko-czeskie.
• "Bacówka" - prezentacja tradycyjnego drewnianego szałasu, informacje na temat sposobu wyrabiania serów oraz pracy wykonywanej przez bacę i juhasów.
• "Karpackie zwierzęta pasterskie" - owce, koza, krowy - bezpośredni kontakt z żywymi zwierzętami - omówienie ich roli w gospodarstwie górskim.
• "Wystawa pasterska" - interaktywna rozmowa z wykorzystaniem narzędzi pasterskich codziennego użytku - czyli po co owcom dzwonki, dlaczego pasterz gra na fujarce oraz wiele innych pytań i zagadek na temat życia na hali.
• "Obróbka wełny" - wspólnie próbujemy gręplowania, przędzenia, zwijania, tkania, filcowania oraz robótek ręcznych.
• Degustacja serów z bacówki

Pomoce dydaktyczne:

Gospodarz oprowadza grupę po gazdówce, gdzie uczestnicy mogą zobaczyć, dotknąć i nakarmić zwierzęta gospodarskie. Na prelekcji w formie interaktywnej rozmowy, uczestnicy poznają:
 - drewniane narzędzia do wyrobu serów - gelaty, puciery, czerpaki, ferule, formy na sery oraz inne sprzęty wykorzystywane na bacówce i gazdówce;
 - dzwonki pasterskie, fujarki i palice (kije pasterskie);
 - wełnę we wszystkich fazach przeróbki -runo owcze, czesanka, przędza;
 - narzędzia starodawne i nowoczesne do obróbki wełny - gręple, kołowrotki,
 - wrzeciona, motowidła, zwijaki, ramy i krosna tkackie;

W obiekcie są również wystawione tablice informacyjne, pasterska wystawa fotograficzna oraz albumy, które pozwalają na szersze poznanie omawianych
tematów. W trakcie zajęć prowadzona jest degustacja tradycyjnych produktów regionalnych - serów z bacówki: oscypki, korbacze, gołki, serki gazdowskie.

Dodatkowe uwagi:
Zajęcia odbywają się po wcześniejszej rezerwacji terminu – prosimy o kontakt: Maria Kohut - tel. 694 844 840, e-mail: kolyba@op.pl.
Zajęcia dostosowane są każdorazowo do potrzeb grup w każdym wieku i są przeznaczone dla grup min. 20 osób do max. 60 osób - cena 5 zł/os. Istnieje możliwość przeprowadzenia zajęć dla grup mniejszych niż 20 osób - cena za zajęcia wynosi wówczas 100 zł.

3. Temat zajęć: "Wełna owcza w rękach małego artysty" Robótki ręczne na palcach i dłoniach - nie tylko dla najmłodszych!

Czas trwania zajęć: 45 min.

Grupa docelowa: rodziny z dziećmi, grupy zorganizowane - szkolne, młodzieżowe, dorośli

Liczebność grupy: min. 1 max 40

Zakres tematyczny: Warsztaty rękodzieła z wełny owczej pozyskiwanej podczas corocznego strzyżenia owiec wypasanych w Koniakowie oraz na halach Beskidu Śląskiego i Żywieckiego. Zajęcia są prowadzone techniką wykonywania robótek ręcznych tylko na palcach i dłoniach - bez dodatkowych narzędzi takich jak szydełko czy druty. Technika jest dostosowana do umiejętności dzieci w wieku od 4 lat. W praktyce okazuje się jednak, że technika ta pozwala na tworzenie nie tylko dzieł sztuki przez małych artystów, ale świetnie się sprawdza w tworzeniu dekoracji i rzeczy użytkowych zarówno przez dzieci jak i dorosłych.

Harmonogram/przebieg zajęć:

Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z techniką wykonywania robótek ręcznych z wełny owczej na palcach i dłoniach. Pokazujemy jak tradycyjnie przygotowuje się wełnę owczą do obróbki – krymplowani, przyndzyni, zwijani..., a także jakie znajdujemy zastosowanie dla wełny we współczesnym świecie.
Próbujemy swoich sił w robótkach ręcznych – bez drutów i szydełka, uczestnikom zajęć potrzebne są tylko dobre chęci i pozytywne nastawienie. Warsztaty robótek z wełny na palcach i dłoniach to świetna zabawa zarówno dla rodzin z dziećmi, jak i też dla grup szkolnych i młodzieżowych. Każdy uczestnik dostaje zestaw wełny owczej w postaci kłębków i czesanki wełnianej oraz materiały pomocnicze i instrukcję drukowaną, tak więc w trakcie zajęć nie tylko może korzystać z pomocy instruktora, ale również samodzielnie wykonywać poszczególne zadania. Zrobimy wspólnie pomopny, kokardki, kwiatki i inne dekoracje, kto wie, może powstaną nawet dzieła sztuki!
Szczegółowy plan zajęć:

• "Witamy w Karpatach"
  - przywitanie grupy
  - prezentacja okolicy
  - krótka informacja o tradycyjnym kulturowym wypasie owiec oraz o pozyskiwaniu wełny podczas corocznego strzyżenia owiec
• "Obróbka wełny" - wspólnie próbujemy gręplowania, przędzenia i zwijania wełny - instruktor pokazuje jak przędzie się wełnę na kołowrotkach oraz na wrzecionie, uczestnicy mogą samodzielnie próbować swoich sił w przygotowaniu wełny do robótek ręcznych.
• Warsztaty robótek ręcznych na palcach i dłoniach - każdy uczestnik otrzymuje zestaw w postaci zwiniętych kłębków wełny oraz czesanki wełnianiej i materiałów pomocniczych. Prowadzący zajęcia pokazuje kolejne propozycje na wykonanie pomponów, kokardek, kwiatków, aniołków i innych dekoracji techniką wykonywania robótek na palcach i dłoniach. Uczestnicy otrzymują też ilustrowaną instrukcję do wszystkich zadań, tak więc mogą również samodzielnie próbować wykonać swoje robótki. Wszystkie dekoracje i rzeczy użytkowe, które uczestnicy wykonają podczas zajęć mogą zabrać ze sobą do domu.
  W naszym Centrum Pasterskim zobaczyć można również żywe zwierzęta pasterskie oraz wystawę dzwonków, form serowarskich oraz tradycyjnych drewnianych sprzętów używanych na współczesnych bacówkach.

Pomoce dydaktyczne:

Zajęcia są prowadzone w formie warsztatów rękodzieła.

Gospodarz lub instruktor przedstawia krótko podstawowe informacje na temat tradycyjnego kulturowego wypasu owiec oraz sposobu pozyskiwania wełny. Następnie pokazuje jak kiedyś przerabiało się wełnę na gręplach, wrzecionach i kołowrotkach. Każdy uczestnik może spróbować swoich sił w obróbce wełny począwszy od runa
owczego, przez czesankę wełnianą aż do przędzenia i zwijania w kłębki.

Omawiamy zastosowanie poszczególnych starodawnych i nowoczesnych narzędzi do obróbki wełny - gręple, kołowrotki, wrzeciona, motowidła, zwijaki, ramy i krosna tkackie;

Następnie przystępujemy do właściwych warsztatów techniką wykonywania robótek ręcznych na palcach i dłoniach - każdy uczestnik otrzymuje zestaw zawierający: 4 kłębki wełny, 2 opakowania wełny czesankowej, ścinki wełniane, materiały pomocnicze oraz ilustrowaną instrukcję. Zajęcia są prowadzone przez instruktora, uczestnicy wykonują poszczególne zadania samodzielnie, a wszystkie dekoracje i rzeczy użytkowe które wykonają podczas zajęć można zabrać ze sobą do domu.

Dodatkowe uwagi:

Zajęcia odbywają się po wcześniejszej rezerwacji terminu – prosimy o kontakt: Maria Kohut - tel. 694 844 840, e-mail: kolyba@op.pl
Zajęcia dostosowane są każdorazowo do potrzeb grup w każdym wieku i są przeznaczone dla grup min. 10 osób - do max. 40 osób - cena 20 zł/os. (cena obejmuje zestaw do wykonywania robótek ręcznych oraz warsztaty z instruktorem). Istnieje możliwość przeprowadzenia zajęć rodzinnych i indywidualnych dla mniej niż 10 osób - wówczas koszt za zajęcia wynosi 50 zł oraz dodatkowo obowiązkowy zakup zestawu wełny i materiałów pomocniczych dla każdego uczestnika - 15 zł/osoby.