Muzeum Świerka i Woliera Pokazowa Głuszców w Jaworzynce

Karpacki Bank Genów Świerka powstał w 1994 roku przy udziale Akademii Rolniczej z Krakowa, aby chronić genetyczne wartości świerkowych lasów i zachować je dla przyszłych pokoleń. Nasiona zbierane są z wyselekcjonowanych drzew przez profesjonalnych zbieraczy – tzw. szyszkarzy, zimą zbierających świerkowe szyszki. Następnie wybiera się najlepsze szyszki, poddaje się je suszeniu, łuskaniu, a ich nasiona umieszcza w chłodniach w temperaturze -20^oC. W takim stanie mogą być przechowywane przez kilkadziesiąt lat nie tracąc na wartości. Bank Genów działa przy szkółce leśnej Wyrchczadeczka, a integralną częścią tego miejsca jest Muzeum Świerka, które gromadzi materiały naukowe i historyczne dotyczące istebniańskiej odmiany świerka, prezentuje wiele ciekawostek i zastosowań drewna tego drzewa oraz zawiera eksponaty związane z historią i kulturą ludową Beskidu Śląskiego. Przy muzeum rośnie również drzewostan pokazowy, który warto odwiedzić.

Karpacki Bank Genów, fot. www.slaskie.travel 

Karpacki Bank Genów, fot. www.slaskie.travel T. Renk

Świerk istebniański

Świerk istebniański – któremu poświęcone jest muzeum – to ekotyp świerka pospolitego Picea abies, a dokładnie jego klimatypu, czyli rasy beskidzkiej. Uznawany jest za najlepszą rasę tego gatunku na świecie – charakteryzuje się dużą wytrzymałością i urodą, a przy tym jest łatwy w uprawie i odporny na czynniki atmosferyczne. Występuje głównie w obszarze Beskidu Śląskiego i Żywieckiego, a jego drzewostany cechują się niezwykle wysoką zasobnością. Rosnące w okolicy Istebnej świerki są uznawane za najlepsze drzewostany nasienne w Europie. Obecnie drewno świerka istebniańskiego wykorzystywane jest przede wszystkim do produkcji instrumentów lutniczych.

Nadleśnictwo Wisła poza ochroną świerka istebniańskiego zajmuje się również ochroną zagrożonego gatunku ptaka – głuszca Tetrao urogallus. Realizuje to poprzez wolierową hodowlę, w której stworzono warunki zbliżone do jego naturalnego biotopu. Głuszec to największy ptak grzebiący Europy – koguty osiągają 135 cm rozpiętości skrzydeł i ok. 100 cm długości ciała. Jest ptakiem osiadłym, preferującym duże, stare bory o bogatym podszycie i runie. Żywi się głównie igłami drzew iglastych, pędami i pąkami krzewów, a latem także owocami leśnymi czy drobnymi bezkręgowcami. Samce głuszców odbywają bardzo widowiskowe toki od wczesnej wiosny do połowy maja. Krótko przed wschodem słońca samce zaczynają swoją pieśń – rozpościerają ogon, stroszą skrzydła, wyciągają głowę i zaczynają śpiewać. Z początku cicho, jednak w późniejszych etapach ich śpiew słyszany jest nawet z daleka. Pieśń składa się z czterech fraz: klapania, trelowania, korkowania i szlifowania. Podczas szlifowania trwającego do 1,5 sekundy, ptak robi to z taką zaciętością, że przestaje reagować na jakiekolwiek bodźce zewnętrzne, z czego wywodzi się jego nazwa. Zazwyczaj, poza tokowaniem, jest to ptak bardzo płochliwy i trudny w obserwacji.

Przy hodowli zorganizowano dla odwiedzających Wolierę Pokazową Głuszców, gdzie poprzez lustra weneckie (by niepotrzebnie nie stresować zwierząt) można podglądać głuszce, a także mniejszych kuzynów głuszców – cietrzewie Lyrurus tetrix, gatunek objęty ochroną i bardzo rzadki w skali kraju. Miejsce przybliża zwiedzającym zwyczaje i zachowania tych ptaków oraz promuje przyrodę beskidzkich lasów. Hodowla prowadzona jest od 2002 roku, kiedy to liczebność populacji głuszców w Polsce była dramatyczna i wynosiła ok. 10 osobników. Dla porównania liczebność 100 lat wcześniej kształtowała się na poziomie 220-270 sztuk. Z uwagi na taki stan jaja potrzebne do założenia hodowli pozyskano z Białorusi. Hodowla głuszca jest bardzo trudna. W Nadleśnictwie Wisła wykorzystano rozwiązania, które pomagają stworzyć w wolierach warunki jak najbardziej zbliżone do naturalnych. Pisklęta przygotowuje się od początku do życia na wolności i od 2002 roku do środowiska naturalnego wypuszczono 550 głuszców.

Zapraszamy na audiowycieczkę po Istebnej!

ISTEBNA - SIŁA TRADYCJI ->TUTAJ

Gdzie, jeśli nie w Istebnej - stolicy śląskich górali - zapoznać się można lepiej z ich historią oraz pielęgnowaną do dziś tradycyjną kulturą? Podczas krótkiego spaceru pokażemy Państwu pięknie ozdobiony przez tutejszych artystów, zabytkowy kościół parafialny, odwiedzimy także starą chatę Kawuloka.

Zapraszamy na audiowycieczkę dla zmotoryzowanych, po Istebnej i okolicach!

TRÓJWIEŚ BESKIDZKA - NA STYKU KULTUR - >TUTAJ
Istebna wraz z sąsiednimi miejscowościami, Koniakowem i Jaworzynką, tworzą malowniczą Trójwieś Beskidzką. Atrakcji turystycznych jest tutaj bez liku! My proponujemy Państwu wędrówkę szlakiem koniakowskich koronek, góralskiej sztuki ludowej, tradycyjnego pasterstwa. Po drodze zapewniamy zapierające dech panoramy.
Zatem, spotkajmy się w Istebnej!